Năm 2011 khi bắt đầu triển khai thực hiện, xã Thượng Lâm mới đạt 2/19 tiêu chí trong bộ tiêu chí Quốc gia xây dựng nông thôn mới. Đời sống kinh tế của nhân dân còn nhiều khó khăn, tỷ lệ hộ nghèo chiếm 58,5%, thu nhập bình quân đầu người mới đạt trên 7 triệu đồng/người/năm; cơ cấu kinh tế chủ yếu là nông, lâm nghiệp với quy mô nhỏ, lẻ; kết cấu hạ tầng còn kém đồng bộ và chưa hoàn chỉnh; việc áp dụng các tiến bộ khoa học, kỹ thuật vào sản xuất, phát triển kinh tế của nhân dân còn nhiều hạn chế. Công nghiệp và dịch vụ chưa phát triển. Bên cạnh đó, đội ngũ cán bộ, công chức xã và ban lãnh đạo thôn còn thiếu kinh nghiệm thực tiễn về xây dựng nông thôn mới... Trước thực trạng trên, cấp ủy, chính quyền xã đã chỉ đạo các đoàn thể từ xã đến thôn bản tăng cường công tác tuyên truyền vận động với phương châm “miệng nói, tay làm”, chỉ đạo cho cán bộ, đảng viên phải đi đầu thực hiện trước để nhân dận học tập làm theo. Hàng tháng, xã tổ chức họp đánh giá kết quả hoạt động công tác, xây dựng chương trình kế hoạch một cách cụ thể. Trong công tác tiếp dân, thực hiện tốt việc cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, tiếp nhận hồ sơ và trả kết quả kịp thời, tạo điều kiện thuận lợi cho nhân dân đến giao dịch. Việc thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở luôn được đẩy mạnh, nhằm huy động sức mạnh nội lực của nhân dân cả về vật chất lẫn tinh thần trong xây dựng nông thôn mới. Nhờ làm tốt công tác tuyên truyền vận động, thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở, nên Chương trình xây dựng nông thôn mới của xã đã được nhân dân đồng tình hưởng ứng và tham gia nhiệt tình, người dân đã tự nguyện hiến hàng nghìn mét vuông đất, hàng nghìn ngày công lao động làm đường bê tông nông thôn, xây dựng nhà văn hóa, nhà lớp học mầm non, xây dựng hệ thống kênh mương thủy lợi…

Lãnh đạo UBND xã chủ trì thảo luận

Để giảm tỷ lệ hộ nghèo, xã Thượng Lâm đã sử dụng có hiệu quả nguồn vốn hỗ trợ sản xuất từ Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới và nguồn vốn từ các Ngân hàng, tạo điều kiện cho nhân dân vay vốn theo phương châm tạo “cần câu”  bền vững để bà con có điều kiện đổi mới sáng tạo và làm giàu thay vì phải trông chờ vào sự hỗ trợ từ ngân sách Nhà nước. Tính đến năm 2019, tổng dư nợ cho vay của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; Ngân hàng Chính sách xã hội huyện là trên 84 tỷ đồng. Từ các nguồn vốn hỗ trợ và cho vay đã giúp nhân dân trong xã tận dụng được thế mạnh của địa phương để phát triển các mô hình kinh tế như nuôi trâu, bò sinh sản, nuôi lợn, nuôi dê, nuôi gà thả vườn…  Mức sống của người dân được cải thiện rõ rệt; tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 58,5% năm 2011 xuống còn 9,22% năm 2014; điều kiện về y tế, giáo dục, an sinh xã hội được đảm bảo. Trong giai đoạn 2011 đến 2015 xã Thượng Lâm đã huy động nguồn lực thực hiện xây dựng nông thôn mới trên 77 tỷ đồng.  Nhờ sự quan tậm chỉ đạo, tạo điều kiện của các cấp chính quyền từ tỉnh đến huyện cùng sự đoàn kết đồng thuận của cấp ủy, chính quyền và nhân dân các dân tộc trong xã đến tháng 9 năm 2015, xã Thượng Lâm được UBND tỉnh công nhận xã đạt chuẩn nông thôn mới.

Đại biểu tham gia ý kiến duy trì và nâng cao các tiêu chí xây dựng NTM giai đoạn tiếp theo

Sau khi được tỉnh công nhận đạt chuẩn nông thôn mới trên cơ sở phân tích, đánh giá những mặt được, mặt còn hạn chế và chỉ ra nguyên nhân, xã Thượng Lâm đã chủ động xây dựng các giải pháp, quyết tâm duy trì và nâng cao chất lượng các tiêu chí theo hướng bền vững và phát triển. Trong giai đoạn từ 2016-2019, xã tiếp tục nhận được sự quan tâm của tỉnh và của huyện đầu tư trên 10 tỷ đồng xây dựng hoàn thiện cơ sở hạ tầng ở các thôn bản.Trong phát triển kinh tế, xã tiếp tục tạo điều kiện cho nhân dân vay vốn từ các Ngân hàng để đầu tư phát triển sản xuất. Tiếp tục quy hoạch các vùng sản xuất tập trung đưa các loại cây, con giống có giá trị cao vào sản xuất tại địa phương như: chăn nuôi trâu vỗ béo, nuôi các loại cá đặc sản, nuôi lợn đen, gà đồi, nuôi dê…; trồng các loại cây đặc sản như: rau bò khai, giảo cổ lam… Đặc biệt là xã đã tuyên truyền, vận động nhân dân tập trung khai thác tiềm năng và lợi thế của địa phương để đầu tư phát triển du lịch. Bắt đầu từ năm 2016 xã Thượng Lâm được huyện lựa chọn và đầu tư cho 06 hộ gia đình tại thôn Nà Tông và thôn Nà Đông thực hiện làm điểm về du lịch cộng đồng Homestay. Đến nay trên địa bàn xã đã có 11 hộ gia đình đầu tư vào làm du lịch cộng đồng. Ngoài ra, còn hằng chục hộ đầu tư mua sắm thuyền du lịch để làm dịch vụ vận chuyển khách trên khu vực lòng hồ… Từ việc phát triển du lịch cộng đồng đã đem lại sự thay đổi theo hướng tích cực trong phát triển kinh tế và nâng cao ý thức bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống, bảo vệ tài nguyên môi trường, góp phần nâng cao các tiêu chí xây dựng nông thôn mới ở địa phương.

Du lịch công đồng ở Thượng Lâm đang từng bước phát triển theo hướng chuyên nghiệp

Đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân từng bước được nâng cao. Thu nhập bình quân đầu người năm 2014 đạt 20 triệu đồng/năm, đến năm 2019 nâng lên trên 30 triệu đồng/năm. Mặc dù đã đạt được những kết quả rất quan trọng nhưng trong quá trình thực hiện Chương trình vẫn còn một số tồn tại, hạn chế như: các giải pháp trong thực hiện tiêu chí về giảm nghèo và thu nhập chưa ổn định và bền vững lâu dài; việc phát triển sản xuất, kinh doanh thành mô hình điển hình còn ít, mức thu nhập bình quân đầu người tăng chậm; nhận thức về ý nghĩa, mục đích của Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng NTM của một bộ phận cán bộ, đảng viên còn hạn chế, trách nhiệm của người dân trong xây dựng nông thôn mới chưa được phát huy tối đa…

Bức tranh nông thôn của xã Thượng Lâm đang đổi thay từng ngày

Để tiếp tục duy trì và nâng cao chất lượng các tiêu chí NTM, tiến tới xây dựng tiêu chí nông thôn thôn kiểu mẫu. Tại hội nghị các đại biểu đã tập trung thảo luận bàn giải pháp tiếp tục duy trì và nâng cao các tiêu chí xây dựng nông thôn mới như: đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động nhân dân tham gia xây dựng NTM; tập trung vào chuyển đổi hình thức sản xuất, nâng cao đời sống tinh thần của người dân; tăng cường công tác vệ sinh môi trường, xử lý rác thải, chất thải sinh hoạt. Tập trung duy tu, bảo dưỡng các tuyến đường, đảm bảo giao thông xanh - sạch - đẹp thuận tiện cho việc đi lại, giao lưu hàng hóa của nhân dân. Xây dựng cơ sở hạ tầng, mua sắm trang thiết bị cho các trường học trên địa bàn để nâng cao chất lượng dạy và học…

 UBND xã Thượng Lâm đã khen thưởng cho 13 tập thể có thành tích xuất sắc đóng góp vào Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng NTM ở địa phương

Từ việc đánh giá những kết quả đạt được trong xây dựng nông thôn mới trong gần 10 năm qua, đồng thời chỉ ra những tồn tại, hạn chế cần khắc phục và đề ra những mục tiêu, nhịêm vụ cụ thể cho giai đoạn tiếp theo. Tìn rằng xã Thượng Lâm sẽ vững bước trên con đường phát triển theo hiện đại hóa nông nghiệp, nông dân và nông thôn.